
ამ მიდგომის მიხედვით, ადამიანები სწავლობენ აზროვნების და გამოცდილების საფუძველზე, რის შედეგადაც მათ უფრო რთული შემეცნებითი უნარები უვითარდებათ. აქედან გამომდინარე, კონსტრუქტივიზმი ორიენტირებულია მოსწავლის ძალისხმევაზე. მოსწავლე სწავლის (ან შემეცნების) პროცესის აქტიური მონაწილეა. იგი პასიურად კი არ ისრუტავს ინფორმაციას, რომელიც მოწოდებულია მასწავლებლის მიერ, არამედ მწყობრად აშენებს საკუთარ ცოდნას მისთვის უკვე ცნობილისა და წინა გამოცდილებების საფუძველზე. ცოდნის შენების პროცესში მასწავლებელი ისევე ეხმარება მოსწავლეს, როგორც ხარაჩოები - მშენებელს. ხარაჩოების ფუნქციას ასრულებს მასწავლებლის მიერ შემუშავებული აქტივობები, მასწავლებლის მიერ შექმნილი გარემო და სასწავლო სიტუაციები, რომელშიც მოსწავლე დამოუკიდებლად აგებს საკუთარ ცოდნას. კონსტრუქტივიზმის თეორიებმა დიდი როლი შეასრულა აქტიური სწავლების დანერგვის საქმეში დასავლეთის ქვეყნებში. ამ მიდგომის თანახმად, მოსწავლეს სწავლაში ენიჭება აქტიური და დამოუკიდებელი როლი. სასწავლო აქტივობის შერჩევა, მისი შესრულების ტემპის განსაზღვრა და შეფასება ხდება მოსწავლესა და მასწავლებელს შორის ერთობლივი შეთანხმებით. განსაკუთრებული აქცენტი კეთდება მოსწავლის ინტერესზე და სწავლა უფრო ინდივიდუალიზებულია. ცოდნის და უნარ-ჩვევების შეძენა ხდება მოსწავლის და მასწავლებლის მიერ ერთობლივად შერჩეულ თემებზე და სავარჯიშოებზე მუშაობის შედეგად. ასეთი მიდგომა ხელს უწყობს მოსწავლეთა მოტივაციისა და სასკოლო ჩართულობის გაზრდას, რაც განაპირობებს მოსწავლის უფრო მაღალ აკადემიურ მოსწრებას.
კონსტრუქტივიზმის ძირითადი პრინციპები:
1. ცოდნა არ შეიძლება გადავცეთ მზა სახით, უნდა შევქმნათ სათანადო პედაგოგიური პირობები, რათა მოსწავლეებმა თვითონ ააგონ და განავითარონ ის.
2. მოტივაციას აღძრავს ძიება, კვლევაში ჩართვა, რეალური ცხოვრებისეული პრობლემების გადაჭრის პროცესი (მაგ. ეკოლოგიური, ეკონომიკური, საწარმოო და სხვა).
3. უნდა მოხდეს მოსწავლეთა გონებრივი ქმედების სტიმულირება, აზროვნების მოტივირება, მოსწავლის მოსაზრებების, ჰიპოთეზების, მიხვედრების, შინაარსის ორგანიზების მცდელობების წახალისება და შეხედულებათა ურთიერთგაცვლა.
4. სწავლების ისეთი პირობების შექმნა (მეთოდების, სწავლების ფორმების, შეფასების საშუალებების), სადაც ხაზი გაესმება თითოეული მოსწავლის ინტელექტუალურ ღირსებას, მათი შეხედულებების მნიშვნელოვნებას, აზროვნების ინდივიდუალურ სტილს, სიტუაციის უნიკალური ხედვის და პრობლემის გადაჭრის უნარს.
კონსტრუქტივისტი მასწავლებელი მოსწავლეთა პრობლემაზე და კვლევაზე ორიენტირებული სწავლების კონსულტანტი, ორგანიზატორი, კოორდინატორია და არა ხელმძღვანელი. იგი ამისთვის ქმნის პირობებს, წაახალისებს ინიციატივებს. თავის მხრივ, მოსწავლეები ხდებიან პროცესის თანასწორუფლებიანი წევრები და პასუხისმგებლობას იღებენ სწავლის პროცესსა და შედეგზე. მეცადინეობის მომზადების და დაგეგმვის პროცესში მასწავლებელი უპირატესობას ანიჭებს პრაქტიკული სიტუაციებიდან აღებულ პრობლემებს, რთავს მათ გაკვეთილში. უფრო მეტიც, მოსწავლეები უშუალო მონაწილეობას იღებენ ფაქტობრივ მონაცემთა შეგროვებაში, ინფორმაციის მოძიებაში, ანკეტირებაში, მონაცემთა დამუშავებაში და ასე შემდეგ. მოკლედ, პრობლემამ „მოსწავლის ხელში უნდა გაიაროს“ და არ უნდა იყოს „გარედან შეთავაზებული“. ეს ზრდის შინაგან მოტივაციას და არსებითად აკავშირებს მას სასწავლო მასალასთან.
კონსტრუქტივისტი მასწავლებელი შეიმუშავებს სწავლის მიზნებს, იყენებს რა კოგნიტურ ტერმინოლოგიას: „კლასიფიცირება“, „კვლევა“, „მოდელირება“, „განზოგადება“, „პროგნოზირება“, „შეფასება“ და სხვა. ახდენს მოსწავლის შემოქმედებითი, დივერგენტული აზროვნების სტიმულირებას. ამ ტიპის გაკვეთილები მოსწავლეს საშუალებას აძლევს თვითონვე ჩაატაროს გაკვეთილის ფრაგმენტი, მიმართულება შეუცვალოს დისკუსიას (სასწავლო თემის ფარგლებში), შემოგვთავაზოს თავისი მეთოდი და სწავლების ფორმაც კი. ყოველივე ეს შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც მასწავლებელი მაღალი კომპეტენტურობით ხასიათდება, ეს მას საშუალებას აძლევს უარი თქვას გაკვეთილის მკაცრ სრტუქტურაზე და, ამავე დროს, შეინარჩუნოს გაკვეთილის ძირითადი ხაზი და მიზანი. ის თავდაპირველად მოსწავლეების თვალსაზრისს უსმენს, აჯამებს შეხედულებებს და გამოხატავს საკუთარ პოზიციას, ისე რომ თავს არ ახვევს; ხელს უწყობს კრიტიკული აზროვნების განვითარებას. მოკლედ, მოსწავლეები თავიანთი ცოდნის აშენებაში სრულფასოვან მონაწილეობას იღებენ და ცოდნა მათ არ ეძლევათ მზამზარეული სახით. მასწავლებელს ეფექტიანად შეუძლია „პაუზის“ გამოყენება, რათა შეკითხვის დასმის შემდეგ მოსწავლეს გააზრების საშუალება მისცეს, ძველი ცოდნა დაუკავშიროს ახალს, მოძებნოს ანალოგიები, წარმოისახოს სიტუაცია და სხვა.
წყარო:მოსწავლეთა ასაკობრივი და ინდივიდუალური თავისებურებები, სწავლისა და განვითარების თეორიები და მათი გამოყენება სასწავლო პროცესში.
|